Pliki cookie to niemal stały element różnego typu aktywności w sieci. Ciasteczka towarzyszą nam podczas eksploracji stron internetowych, kompletowania koszyka zakupowego i uzupełniania formularzy kontaktowych. To nie koniec. Cookie pozwalają firmom na tworzenie skutecznych reklam, wyznaczają kierunki optymalizacji działań e-marketingowych.
Niepozorne ciasteczka stanowią bardzo ciekawy temat, z którym powinni zapoznać się zarówno użytkownicy Internetu, jak i firmy, którym zależy na lepszym poznaniu klientów i stworzeniu skutecznej strategii promocji. Czym więc są pliki cookie? Jakie rodzaje ciasteczek wyróżniamy?
Czym są pliki cookie?
Pliki cookie, inaczej ciasteczka, cookie lub oficjalnie – HTTP cookie, to niewielkie pliki danych, głównie pliki tekstowe. Plik cookie generowany jest przez serwer strony internetowej i następnie wysyłany do przeglądarki użytkownika oraz zapisywany na urządzeniu.
Gdy użytkownik ponownie odwiedza stronę www, przeglądarka wysyła plik na serwer. Umożliwia to rozpoznanie odbiorcy i przypisanie mu odpowiednich ustawień lub sesji.
W praktyce działa to w następujący sposób:
- Użytkownik odwiedza stronę internetową, portal lub sklep e-commerce.
- Hosting przesyła do przeglądarki żądanie utworzenia ciasteczka.
- Przy nagłówku HTTP pojawia się polecenie set-cookie.
- Najważniejsze informacje, jakie zawiera polecenie set- cookie to: nazwa domeny, identyfikator przeglądarki, unikalny numer pliku cookie.
- Pliki cookie zapisywane są na dysku twardym urządzenia.
- Pliki przechowywane są na urządzeniu użytkownika przez określony czas. Okres ważności plików może wynosić miesiąc, kilka miesięcy, a nawet rok.
- Gdy odbiorca ponownie odwiedza daną stronę www, przeglądarka odczytuje pliki cookie i w nagłówku HTTP wysyła je na serwer.
- Dzięki przesłanym danym, serwer rozpoznaje użytkownika i przywraca wprowadzone przez niego ustawienia.
- Użytkownik nie musi ponownie wprowadzać danych czy ustawień witryny.
Rodzaje plików cookie
Wyróżniamy różne rodzaje plików cookie, są to między innymi: ciasteczka związane z sesją, ciasteczka trwałe, ciasteczka pierwszej strony, ciasteczka stron trzecich, ciasteczka zabezpieczone czy ciasteczka HttpOnly.
| Rodzaj ciasteczek | Opis |
|---|---|
| Session cookie, inaczej pliki sesyjne | Są to ciasteczka tymczasowe, wykorzystywane wyłącznie podczas konkretnej sesji. Zadaniem sesyjnych plików cookie jest m.in zapamiętanie danych logowania czy wrzuconych do koszyka produktów. Ciasteczka nie śledzą dalszej aktywności użytkownika |
| Persistent cookie, czyli ciasteczka trwałe | Takie pliki przechowywane są na urządzeniu użytkownika przez określony czas, na przykład przez miesiąc. Po upłynięciu danego okresu, są usuwane. Persistent cookie zapisują np. preferowany język strony www czy historię odwiedzin |
| First-Party cookie ciasteczka pierwszej strony | To ciasteczka implementowane przez stronę docelową, umożliwiające gromadzenie informacji na temat aktywności i wyborów użytkownika związanych ze wspomnianą witryną. Takie pliki mają na celu zwiększenie satysfakcji odwiedzającego, eliminację konieczności każdorazowego wpisywania danych logowania, wyboru języka lub waluty |
| Third-Party Cookie, czyli ciasteczka stron trzecich | Są to pliki implementowane przez strony trzecie, niezwiązane bezpośrednio z witryną, którą odwiedza użytkownik. Celem wdrożenia takich ciasteczek jest weryfikacja zachowania i preferencji użytkowników, pozyskanie danych, które umożliwiają tworzenie profili odbiorców |
| Ciasteczka śledzące czyli tracking cookie | Ciasteczka śledzące gromadzą dane dotyczące aktywności użytkownika w sieci, na przykład odwiedzanych stron www, przeglądanych produktów, długości sesji itp. Takie dane, choć są pomocne podczas personalizacji reklam i optymalizacji strony www, budzą obawy związane z prywatnością |
| Ciasteczka zombie | Ciasteczka zombie teoretycznie umierają, a jednak nadal żyją, co wzbudza liczne kontrowersje. Takie ciasteczka, nawet jeśli użytkownik je usunie, aktywują się. Zombie zapisywane są zazwyczaj w lokalnej pamięci Flash lub w bazach danych |
| Secure cookie, czyli ciasteczka zabezpieczone | Secure cookie przechowywane są na dysku twardym użytkownika wyłącznie wtedy, gdy połączenie jest zabezpieczone protokołem HTTPS. Takie ciasteczka wykorzystywane są przy aktywnościach online wymagających szczególnego bezpieczeństwa, jak płatności online |
| HttpOnly Cookie | Są to ciasteczka wykorzystywane przy przechowywaniu szczególnie wrażliwych informacji. Takie pliki nie mogą być odczytane i modyfikowane przez skrypty działające w przeglądarkach |
Jakie dane zbierane są przez pliki cookie?
Pliki cookie zapisują różnego rodzaju informacje, są to między innymi:
- Wprowadzone dane: nazwa użytkownika, adres e-mail, adres, numer telefonu itp.
- Zakupy: zawartość koszyka, produkty na liście ulubionych.
- Preferencje: ustawienia dotyczące języka, waluty, motywu, powiadomień.
- Historia: historia odwiedzanych stron www, przeglądane podstrony.
- Reklamy: klikane reklamy.
- Zachowanie na stronie www: elementy strony www, które przyciągnęły największą uwagę, kliknięcia, przeglądane produkty, czas sesji.
- Technologia: rodzaj urządzenia (mobile, desktop), przeglądarki (Safari, Chrome, Mozilla itp.), systemu operacyjnego (Windows, macOS, Android).
Pliki cookie – czy wiesz, że?
- Pliki cookie wykorzystywane są przez 41,3% wszystkich stron internetowych. (w3techs)
- Pliki cookie sesji zaimplementowane zostały na 66,5% witryn korzystających z ciasteczek. (w3techs)
- Z plików cookie HttpOnly korzysta 53,3% witryn. (w3techs)
- 40% użytkowników automatycznie akceptuje pliki cookie.
- 76% użytkowników wie, w jaki sposób wyczyścić pliki cookie. (All about cookies)
- 24% osób błędnie uważa, że po wyłączeniu lub niezaakceptowaniu plików cookie poskutkuje przekierowaniem lub wyrzuceniem z danej witryny. (All about cookies)
- Baby boomers zachowują większą ostrożność, jeśli chodzi o pliki cookie, ciasteczka automatycznie akceptuje 32% użytkowników. (All about cookies)
- 46% ankietowanych uznało, że rozumie, czym są pliki cookie. (All about cookies)
- Zgodnie z danymi pozyskanymi w 2024 roku, 32% marketerów wewnętrznych i 31 proc. marketerów z siedmiu krajów przyznało, że w 100 % koncentruje się na plikach cookie stron trzecich. (Statista)
Pliki cookie a e-marketing
Omawiane dziś pliki, choć niepozorne, są ważnym elementem działań e-marketingowych. Dlaczego? Ponieważ stanowią skarbnicę wiedzy na temat użytkowników i ich aktywności. Jakie dokładnie zastosowanie znajdują pliki cookie?
Budowa person
Na podstawie analizy danych dotyczących zainteresowań odbiorców, odwiedzanych przez nich podstron, zachowania zakupowego, firmy poznają swoją grupę docelową. Wiedza na temat docelowych odbiorców stanowi podstawę skutecznej komunikacji, umożliwia opracowanie trafnej strategii działań.
Analiza
Implementacja ciasteczek pozwala na uzyskanie danych analitycznych, dotyczących:
- konwersji
- źródła ruchu
- odwiedzanych podstron
- współczynnika zaangażowania.
Wszystko to umożliwia ocenę prowadzanych działań, wyznacza kierunki wymagające optymalizacji, pokazuje, jakie zmiany warto przeprowadzić na stronie www.
Personalizacja treści
Zgromadzone dane umożliwiają tworzenie treści oraz kreowanie rozwiązań dopasowanych do potrzeb i oczekiwań odbiorców. Dzięki plikom cookie, możliwe jest tworzenie personalizowanych rekomendacji, treści dopasowanych do potrzeb użytkowników.
Skuteczne reklamy
Reklamy płatne, na przykład Google Ads, to kolejny obszar, w którym pliki cookie odgrywają istotną rolę. Dzięki omawianemu dziś mechanizmowi śledzącemu, reklamodawcy mogą kierować kampanie do użytkowników zainteresowanych konkretnym produktem lub usługą, a także do tych, którzy odwiedzili już sklep e-commerce, ale nie sfinalizowali zakupu. Targetowanie znacznie zwiększa skuteczność reklam.
Pliki cookie to korzyści dla biznesu, ale też ułatwienia dla użytkowników. Są to:
- Zapisany koszyk – możesz wrzucić kilka produktów do koszyka, po czym zamknąć witrynę. Dodane produkty nie znikną, a Ty bez problemu będziesz mógł sfinalizować zakupy w późniejszym czasie. To duże ułatwienie, nie trzeba ponownie wyszukiwać produktów, dobierać rozmiaru itp.
- Zapisane ustawień i danych logowania – każdorazowe ustawienia, częste wpisywanie danych logowania jest dość męczące. Pliki cookie zapamiętują różnego typu informacje, utrzymują sesje.
- Odpowiednie treści – to dzięki plikom cookie otrzymujesz listę rekomendowanych produktów i widzisz reklamy towarów, które ostatnio oglądałeś.
- Optymalizacja doświadczeń – pozyskane informacje umożliwiają firmom prowadzenie skutecznych działań optymalizacyjnych, dostosowanie witryny do potrzeb odbiorców, zidentyfikowanie obszarów wymagających poprawy. Ma to wpływ na Twoją satysfakcję.
Jak usunąć pliki cookie?
Użytkownicy, którzy nie chcą na swoim urządzeniu przechowywać plików cookie, mogą je sprawnie usunąć. Ów proces jest bardzo intuicyjny i zajmuje nie więcej niż kilka minut, zwykle to kilkanaście sekund.
Pliki cookie Chrome
- Uruchom przeglądarkę.
- Kliknij trzy kropki, znajdujące się w prawym górnym rogu. Dzięki temu otworzysz menu.
- W menu po lewej stronie kliknij Prywatność i bezpieczeństwo. Zobaczysz poniższe okno. Kliknij pierwszą z opcji, czyli Usuń dane przeglądania.
Po kliknięciu uzyskasz następujący widok.
W tym miejscu możesz wybrać okres, z którego chcesz usunąć pliki cookie, oraz zaznaczyć, co dokładnie chcesz usunąć – czy tylko ciasteczka, czy także historię przeglądania i pliki zapisane w pamięci podręcznej. Gdy już wszystko zaznaczysz, kliknij Usuń dane. Gotowe!
Wróćmy jeszcze do sekcji Prywatność i bezpieczeństwo, warto kliknąć opcję Pliki cookie innych firm. Po kliknięciu, wyświetlone zostanie takie okno:
Przyjrzyjmy się dostępnym opcjom.
- Blokuj pliki cookie innych firm
Włączenie tej opcji sprawi, że część danych, na przykład dane logowania, nadal będą zapisywane. Ciasteczka nie będą jednak zapisywać informacji dotyczących Twoich aktywności w sieci, uniemożliwi to na przykład personalizację reklam.
- Wysyłaj żądanie „Do Not Track” podczas przeglądania
Włączenie tej opcji (domyślnie jest wyłączona), oznacza, że nie chcesz, aby odwiedzane przez Ciebie strony internetowe śledziły Twoją aktywność. Włączenie „Do Not Track” nie daje jednak gwarancji, że faktycznie żadne dane nie będą zbierane. Strony internetowe nadal mogą gromadzić informacje, na przykład dane analityczne.
- Zobacz wszystkie dane witryn i ich uprawnienia
To kolejna ciekawa opcja w sekcji dotyczącej prywatności. Po kliknięciu, zobaczysz listę podstron, które odwiedzasz oraz zweryfikujesz liczbę wykorzystywanych przez wspomniane witryny ciasteczek. Sprawdzisz także, jakie uprawnienia ma dana strona www, np. dotyczące kamery, mikrofonu, pop-upów.
Mozilla Firefox
- Uruchom przeglądarkę.
- W prawym górnym rogu znajduje się hamburgerowe menu (trzy poziome linie) – kliknij.
- Gdy wyświetli się menu kliknij Opcje, Prywatność i zabezpieczenia.
- Kliknij Historia i Wyczyść historię.
- Wyświetlone zostanie okno dialogowe zaznacz pliki cookie i inne elementy, które chcesz usunąć.
- Zatwierdź.
Microsoft Edge
- Uruchom przeglądarkę Microsoft Edge.
- Kliknij trzy kropki, które znajdują się w prawym górnym rogu
- Przejdź do sekcji Historia.
- Kliknij Wyczyść dane przeglądarki.
- Zaznacz Pliki cookie i dane witryn oraz inne elementy, które chcesz usunąć.
- Kliknij Wyczyść.
Jak wyczyścić pliki cookie w telefonie?
Pliki cookie zapisywane są nie tylko na urządzeniach stacjonarnych, ale także na telefonach. W jaki sposób usunąć ciasteczka z telefonu? Cały proces jest bardzo prosty i wymaga zaledwie kilku kliknięć.
Android
- Uruchom przeglądarkę, z której chcesz usunąć pliki cookie.
- Kliknij trzy kropki, które znajdują się w prawym, górnym rogu i otwórz menu.
- Przejdź do sekcji Ustawienia, a następnie Prywatność.
- Kliknij Wyczyść dane przeglądania.
- Wybierz przedział czasu, z którego chcesz usunąć pliki cookie.
- Zaznacz Pliki cookie i dane witryn oraz inne dane, które chcesz usunąć.
- Kliknij Wyczyść dane.
iOS (iPhone/iPad)
- Uruchom Safari lub inną przeglądarkę, z której korzystasz.
- Kliknij opcję Prywatność i zabezpieczenia (lub inną podobną opcję).
- Kliknij Usuń dane witryn internetowych
- Zaznacz pliki cookie i inne dane, które chcesz usunąć.
Gdzie znajdują się pliki cookie w telefonie?
Wielu użytkowników zastanawia się, gdzie w telefonie przechowywane są pliki cookie. Poniżej odpowiedź.
- Safari (iOS): Safari, czyli domyślna przeglądarka w urządzeniach iOS, przechowuje ciasteczka w wewnętrznej bazie danych.
- Android: pliki cookie przechowywane są w ukrytych katalogach systemowych.
Choć nie możesz bezpośrednio weryfikować plików, możesz nimi zarządzać, a także wyczyścić ciasteczka, gdy tylko będziesz mieć taką potrzebę.
Czy pliki cookie są bezpieczne?
Pliki cookie same w sobie nie są niebezpieczne. Służą one głównie do przechowywania informacji o interakcjach ze stroną internetową a to, jak już pisałam nieraz, może w znacznym stopniu poprawić doświadczenia online, np. poprzez personalizację treści i zapamiętywanie preferencji.
Czy warto usunąć pliki cookie?
Czy warto usuwać pliki cookie? Tutaj zdania są podzielone. Wyczyszczenie ciasteczek ma zarówno wady, jak i zalety. Co więcej, czynniki, które część osób uzna za zalety, przez innych mogą zostać uznane za wady.
| Zalety | Wady |
|---|---|
| Usunięcie plików cookie, zwłaszcza ciasteczek stron trzecich, uniemożliwi śledzenie Twoich aktywności w sieci. Dane na temat Twoich działań online nie będą wykorzystywane do personalizacji reklam | Dane przechowywane w usuniętych plikach cookie będą musiały zostać ponownie pobrane, co może wydłużyć czas ładowania strony www |
| Ciasteczka zajmują miejsce na dysku, ich usunięcie to sposób, by zyskać nieco przestrzeni | Czyszczenie ciasteczek związane jest z koniecznością każdorazowego dokonywania ustawień |
| Uszkodzone ciasteczka mogą mieć negatywny wpływ na działanie stron www. Ich usunięcie cookie pozwoli na rozwiązanie problemu | Usunięcie ciasteczek poskutkuje wylogowaniem z kont klienta itp. konieczne będzie ponowne uzupełnianie danych |
| Regularne czyszczenie ciasteczek zmniejsza ryzyko przechwycenia danych, np. logowania, przez osoby trzecie | Może zdarzyć się tak, że niektóre strony, po usunięciu ciasteczek, nie będą działać poprawnie |
Zarządzanie plikami cookie
Niewielu użytkowników zdaje sobie sprawę z tego, jak ważne jest prawidłowe zarządzanie plikami cookie. Wiedza na temat specyfiki ciasteczek może być przydatna, podczas codziennej eksploracji różnych stron internetowych, portali i sklepów e-commerce. Tutaj ważne są:
- umiejętność rozróżniania rodzajów ciasteczek cookie,
- kontrola zapisanych plików cookie,
- regularne czyszczenie wybranych ciasteczek.
Podsumowanie
Pliki cookie, inaczej ciasteczka lub HTTP cookie, to niewielkie pliki danych, które zapisywane są na urządzeniu, z którego korzysta użytkownik. W plikach przechowywane są informacje na temat aktywności danej osoby, przeglądanych podstron czy zawartości koszyka. Dzięki ciasteczkom, firmy mogą lepiej poznać grupę docelową, zoptymalizować stronę internetową, kreować reklamy, które dotrą do odpowiednich odbiorców. Każdy z nas może zarządzać plikami zapisanymi na telefonie bądź komputerze stacjonarnym. Ciasteczka można także sprawnie usunąć.
