Beckend to część strony internetowej, która nie jest dostępna dla użytkowników. Gdy przeglądasz witrynę, widzisz design, przyciski, możesz zalogować się na konto klienta lub wysłać formularz kontaktowy – a czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak to wszystko działa od wewnątrz? Jakie technologie stoją za przetwarzaniem danych czy realizacją zamówień? Odpowiada za to backend i backend developerzy. Ale, czym dokładnie jest backend i jakie zadania ma backend developer? O tym poniżej.
Backend – co to?
Backend, inaczej zaplecze aplikacji webowej lub zaplecze serwerowe, to część aplikacji lub systemu informatycznego, która odpowiada za obsługę procesów wewnętrznych. Backend umożliwia przetwarzanie informacji i komunikację z bazą danych bądź innymi usługami serwerowymi oraz obsługę logiki biznesowej. Co istotne, back-end jest częścią witryny działającą po stronie serwera, użytkownicy nie mają do niej dostępu (dostęp do back-endu mają jedynie programiści). Popularne technologie backendowe to:
- Języki programowania: Java, Python, PHP, Ruby, JavaScript (Node.js), C#, Go.
- Bazy danych: MySQL, PostgreSQL, MongoDB, Oracle.
- Frameworki: Express (Node.js), Django (Python), Ruby on Rails (Ruby), Spring (Java), .NET (C#).
Przeciwieństwem backendu jest frontend, czyli część systemu, z której korzystają użytkownicy.
Znaczenie i składowe backendu
Jakie elementy składają się na back-end? Są to serwer, bazy danych, język programowania czy framework.
Serwer
Serwer to podstawowy element backendu, który odpowiada za przetwarzanie danych, obsługę żądań odbiorców i sprawne dostarczanie odpowiedzi. Wybór zaufanego, bezpiecznego serwera jest kluczowy zarówno jeśli chodzi o działanie strony www, jak i o jej bezpieczeństwo oraz widoczność w sieci (kiepski serwer może mieć negatywny wpływ na pozycjonowanie strony).
Baza danych
Baza danych to zbiór informacji na temat użytkowników, produktów, zamówień itp. Wyróżniamy bazy relacyjne, jak MySQL, PostgreSQL, Oracle oraz nierelacyjne (NoSQL), jak MongoDB, Cassandra, Redis. Bazy danych stanowią istotny element back-endu, umożliwiają przechowywanie, pobieranie i aktualizację danych.
Język programowania
Język programowania pozwala na przygotowanie kodu backendowego strony. Wybór odpowiedniego języka uzależniony jest od różnych czynników, takich jak wydajność, skalowalność, a także umiejętności backend developera. Wśród dostępnych opcji znajdują się:
- Python
- JavaScript (Node.js)
- Java
- PHP
Framework
Framework backendowy to zbiór narzędzi i komponentów, które pozwalają na budowę bezpiecznego, poprawnie działającego backendu strony. Przykłady frameworków backendowych to:
- Django (Python)
- Express (Node.js)
- Spring (Java)
- Laravel (PHP)
Backend – funkcje
| Funkcja | Opis |
|---|---|
| Przetwarzanie danych | Pobieranie, przetwarzanie i analiza danych oraz odpowiadanie na żądania użytkownika. |
| Zarządzanie bazą danych | Obsługa baz danych, w tym aktualizacja rekordów i szyfrowanie danych, aby zapewnić bezpieczeństwo i integralność informacji. |
| Skalowalność | Gdy liczba odwiedzających stronę www wzrasta, aplikacja potrzebuje większej mocy obliczeniowej, szybszego dostępu do danych i lepszego zarządzania zasobami. Konieczne jest więc zwiększenie wydajności systemu. |
| Logika biznesowa | Backend umożliwia prawidłowe działanie takich funkcji, jak obliczanie cen, sprawdzanie stanów magazynowych, obsługa płatności oraz nadawanie uprawnień użytkownikom. |
| Autoryzacja i uwierzytelnianie | Kontrola dostępu, bezpieczne logowanie, weryfikacja uprawnień przysługujących danemu użytkownikowi. |
| API (interfejs programistyczny) | Backend umożliwia zarządzanie API. |
| Zarządzanie plikami | Obsługuje takie działania, jak przesyłanie, przechowywanie i udostępnianie plików, np. zdjęć i dokumentów. |
Backend a frontend
Jak już wspomniałam na początku, backend to przeciwieństwo frontendu. Jakie dokładnie różnice występują między backendem a frontendem?
| Kategoria | Frontend | Backend |
|---|---|---|
| Definicja | To część strony www, która widoczna jest na ekranie urządzenia | To zaplecze aplikacji, część obsługująca procesy wewnętrzne firmy, dostępna tylko dla web developerów |
| Lokalizacja | Przeglądarka internetowa użytkownika | Serwer |
| Funkcje | Pobieranie informacji przesłanych przez użytkowników i przekazywanie ich do backendu | Realizacja żądań użytkownika, przetwarzanie danych |
|
Zadania |
Design strony, interakcje użytkownika | Autoryzacja, logika aplikacji, obsługa baz danych, przetwarzanie żądań |
|
Frameworki i biblioteki |
Bootstrap, Tailwind CSS, jQuery, React, Angular, Vue | Django, Express.js, Ruby on Rails, Spring, .NET |
|
Baza danych
|
Wyświetlanie informacji uzyskanych ze strony backendu | Zapis, przetwarzanie, dostarczanie informacji z baz danych |
|
Rodzaj plików
|
HTML, CSS, JavaScrip | Skrypty, logika serwerowa, pliki konfiguracyjne |
| Języki programowania | HTML, CSS, JavaScript (oraz frameworki: React, Angular, Vue) | Java, Python, PHP, Node.js, Ruby, Go, C#, itp. |
| Bezpieczeństwo | Ograniczone do bezpieczeństwa danych po stronie klienta, np. cookies i lokalne przechowywanie | Obsługa bezpieczeństwa, np. autoryzacja, uwierzytelnianie, szyfrowanie |
| Zmiany | Zmiany widoczne dla użytkowników | Zmiany wpływają głównie na funkcjonalność i logikę, mniej widoczne dla użytkownika |
Backend developer – kim jest, czym się zajmuje?
Backend developer to specjalista odpowiedzialny za działania związane z backendem strony internetowej, za budowę technicznego zaplecza witryny. Backend developer dba o to, by różnego rodzaju dane były przetwarzane w prawidłowy sposób, by witryna działała bezawaryjnie, a dane użytkowników były bezpieczne. Inne zadania backend developera to:
- tworzenie struktury baz danych (tabele, relacje, widoki), obsługa baz danych,
- współpraca z frontend developerem i zespołem IT,
- prace nad rozbudową i ulepszaniem witryny,
- przeprowadzanie testów, weryfikacja i naprawa ewentualnych błędów w kodzie,
- optymalizacja witryny, zarządzanie pamięcią podręczną (cache),
- budowa API (Application Programming Interface), które umożliwiają komunikację między frontendem a backendem oraz integrację z innymi systemami.
Jakie umiejętności powinien mieć backend developer? Przede wszystkim:
- znajomość języków programowania ( Java, ++, PHP itp.),
- znajomość baz danych (MySQL, Oracle itp.),
- znajomość frameworków,
- wiedza na temat bezpieczeństwa aplikacji,
- umiejętność zarządzania środowiskiem developerskim,
- umiejętność zarządzania środowiskiem testowym i produkcyjnym (znajomość Dockera),
- wiedza (przynajmniej na podstawowym poziomie) na temat technologii frontendowych).
W pracy backend developera z pewnością przydadzą się studia informatyczne, certyfikaty i kursy, które potwierdzają konkretne umiejętności.
Backend development – co to?
Czym natomiast jest backend development? To nic innego, jak proces tworzenia i aktualizacji części strony, która działa po stronie serwera i jest niedostępna dla użytkowników. Mówiąc najprościej, to działania obejmujące backend witryny, za które odpowiedzialny jest backend developer.
Czy warto uczyć się back-endu?
Czy warto uczyć się back-endu? Jeśli czujesz, że branża IT i programowanie to coś dla Ciebie, backend może być doskonałym wyborem. Backend developerzy są doceniani na rynku pracy, na popularnych portalach z ogłoszeniami można znaleźć wiele interesujących ofert.
W wielu firmach programista backendowy ma jasno wytyczoną ścieżkę kariery, która zwykle rozpoczyna się od stanowiska junior backend developer, a kończy na starszym specjaliście ds. backendu. Wraz z awansem zwykle zwiększają się zarobki specjalisty.
Backend – ciekawostki i statystyki
- Popularność języków backendowych: Według raportu Stack Overflow z 2023 roku, JavaScript (Node.js), Python i Java należą do najpopularniejszych języków wykorzystywanych w backendzie.
- Zarobki: Przeciętne zarobki backend developera w Polsce wynoszą około 20 000 PLN brutto miesięcznie (oczywiście wpływ na zarobki ma wiele czynników: umiejętności, rodzaj i wielkość firmy itp.).
- Frameworki backendowe: do najczęściej używanych frameworków backendowych należą Express (Node.js), Django (Python) i Spring (Java).
- Zaplecze technologiczne firm: Około 90% firm IT wykorzystuje technologie chmurowe, do najbardziej popularnych rozwiązań należą AWS (Amazon Web Services), Microsoft Azure i Google Cloud Platform.
- Preferowane bazy danych: Wśród backend developerów dominują bazy relacyjne, takie jak MySQL i PostgreSQL.
- Kompleksowość skalowania: Skalowanie backendu jest znacznie bardziej skomplikowane niż skalowanie frontendu.
- Bezpieczeństwo danych: Backend developerzy muszą być bardzo ostrożni przy pracy z danymi użytkowników. Bez odpowiedniego zabezpieczenia backendu (jak szyfrowanie czy bezpieczne przechowywanie haseł), aplikacje są podatne na cyberataki, które mogą skutkować kradzieżą danych.
- Rosnące zapotrzebowanie: Ze względu na rozwój technologii internetowych i aplikacji chmurowych zapotrzebowanie na backend developerów wciąż wzrasta.
- Popularność pracy zdalnej: Backend developerzy są w czołówce zawodów IT, w przypadku których doskonale sprawdza się praca zdalna. Już około 60-70% backend developerów pracuje w modelu zdalnym lub hybrydowym.
Backend – podsumowanie
Backend to swego rodzaju zaplecze techniczne, część aplikacji, która odpowiada za logikę biznesową, przetwarzanie informacji, komunikację z bazą danych lub innymi usługami serwerowymi.
Backend ukryty jest za frontendem, czyli częścią aplikacji, która jest widoczna dla użytkownika. Za prace dotyczące backednu odpowiadają backend developerzy, zarządzają oni bazami danych, logiką biznesową, API, kontrolują poprawność działania aplikacji.
